Πάνω από δυο στις 10 ζητούμενες θέσεων εργασίας στον ξενοδοχειακό κλάδο δεν καλύφθηκε πέρυσι, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εστιάζεται σε ειδικότητες όπως καμαριέρες, σερβιτόροι και υπάλληλοι υποδοχής.

Γιατί ο ελληνικός τουρισμός πάσχει από... εργαζόμενους

Σε ένα από τα μείζονα προβλήματα που κλήθηκε να διαχειριστεί το 2021 ο ελληνικός τουρισμός, και δη ο ξενοδοχειακός κλάδος, ήταν η δυσκολία εύρεσης προσωπικού.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, μάλιστα, η έλλειψη εργατικού δυναμικού στον ξενοδοχειακό κλάδο ήταν τόσο έντονη που το 22% περίπου των ζητούμενων θέσεων εργασίας δεν καλύφθηκε, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εστιάζεται σε ειδικότητες όπως οι καμαριέρες, οι σερβιτόροι (service) και οι υπάλληλοι υποδοχής. Αδυναμία κάλυψης καταγράφηκε, ωστόσο, εκτός από τις θέσεις πρώτης γραμμής (frontliners), και σε διοικητικές θέσεις (managerial), κυρίως λόγω της έλλειψης κατάλληλα καταρτισμένου προσωπικού.

Με βάση τις πληροφορίες, η έλλειψη προσωπικού που παρατηρήθηκε ειδικά φέτος κυμάνθηκε μεταξύ 10%-30% στους προορισμούς πρώτης γραμμής της χώρας, όπως η Σαντορίνη, με την έντονη ανασφάλεια που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού σχετικά με το άνοιγμα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων -δεδομένου ότι πολλές μονάδες δεν λειτούργησαν το 2020- να οδηγεί πολλούς εργαζομένους εκτός κλάδου.

Αρκετοί εργαζόμενοι στον ξενοδοχειακό κλάδο που λόγω των συνθηκών έμειναν χωρίς δουλειά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αποχώρησαν, αναζητώντας απασχόληση σε κάποιον άλλο τομέα. Πολλοί εργαζόμενοι στράφηκαν σε άλλες μορφές απασχόλησης και κυρίως στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους, περιορίζοντας τα έξοδά τους. Ως εκ τούτου, ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των εργαζομένων επέλεξε να μην επιστρέψει στον ξενοδοχειακό κλάδο τη σεζόν του 2021, ειδικά εάν η νέα θέση ήταν 12μηνης απασχόλησης», εξηγούν παράγοντες της αγοράς, με την εποχικότητα να αποτελεί διαχρονικά έναν ακόμη ανασταλτικό παράγοντα για την προσέλκυση εργαζομένων στον τουρισμό, φαινόμενο που, αν και καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, εντάθηκε εξαιτίας της πανδημίας.

Τη μη κάλυψη των θέσεων εργασίας απέδωσαν πηγές της αγοράς και στους περιορισμούς οι οποίοι τέθηκαν για πολίτες εκτός της Ε.Ε., «εμποδίζοντάς» τους να ταξιδέψουν για να εργαστούν στην Ελλάδα. Ειδικά για την περσινή σεζόν, πάντως, σημαντικό ρόλο στην έλλειψη προσωπικού έπαιξαν, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, οι αναστολές συμβάσεων εργασίας.

Μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετώπισαν τα χαμηλής κατηγορίας ξενοδοχεία, τα μικρότερα, καθώς και εκείνα που δεν βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα κάποιας διεθνούς αλυσίδας. «Τα ξενοδοχεία πολυτελείας προσελκύουν περισσότερο τους εργαζόμενους σε σχέση με τα ξενοδοχεία του μαζικότερου τουρισμού. Επίσης, τα ξενοδοχεία που φέρουν κάποιο ισχυρό brand και είναι υψηλού κύρους έχουν τη δυνατότητα να βρουν πιο εύκολα εργαζομένους σε σχέση με εκείνα που δεν είναι “επώνυμα”», εξηγούν στελέχη της αγοράς.

Επισημαίνουν, δε, ότι η έλλειψη προσωπικού «απειλεί» την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη δυνατότητα των επιχειρήσεων για εξυπηρέτηση περισσότερων τουριστών.

Βέβαια, η έλλειψη προσωπικού την περσινή τουριστική σεζόν αποτέλεσε φαινόμενο που απασχόλησε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας, καθώς σύμφωνα με την Ενωση Γαστρονόμων και Ξενοδόχων Γερμανίας (Dehoga), το 40% των εργαζομένων στους κλάδους του τουρισμού και της εστίασης άλλαξε επάγγελμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οπως αναφέρεται, δε, η εντονότερη έλλειψη παρατηρήθηκε αφορούσε άτομα που θα απασχολούνταν ως σερβιτόροι.

Πάντως, όπως εκτιμούν παράγοντες της ευρωπαϊκής τουριστικής αγοράς, ένα ποσοστό των εργαζομένων στον τουρισμό αναμένεται να «επιστρέψει», με δεδομένο ότι το 2022 αναμένεται να είναι μία χρονιά περαιτέρω ανάκαμψης για τα μεγέθη του κλάδου. Την αισιοδοξία του για μεγαλύτερη κάλυψη των θέσεων εργασίας στον τουρισμό είχε εκφράσει στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας ο Σεμπαστιάν Μπαζέν, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ξενοδοχειακού κολοσσού της Accor.

Ο ρόλος της εκπαίδευσης

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) με τίτλο «H απασχόληση στα ελληνικά ξενοδοχεία», η ζήτηση για το 2019 στον ξενοδοχειακό κλάδο (όπου απασχολούνται πάνω από 185 χιλιάδες άνθρωποι) έφτασε τις 21.821 θέσεις εργασίας, ενώ η κάλυψη των θέσεων αυτών έφτασε το 73%. Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βάση τη μελέτη, κατά μέσο όρο δημιουργείται 1 νέα θέση εργασίας για κάθε 2,5 δωμάτια ξενοδοχείου, με τον τουρισμό να μην αποτελεί ιδιαίτερα επιθυμητό τομέα απασχόλησης. Μάλιστα, όπως αναφέρει η μελέτη του ΙΤΕΠ, η εκπαίδευση που παρέχεται από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν ανταποκρίνεται πάντα στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, με αποτέλεσμα οι επιχειρηματίες του κλάδου να εντοπίζουν έλλειψη κατάρτισης των εργαζομένων.

Στην κατεύθυνση αυτή, η Διεύθυνση Εκπαίδευσης του ΙΝΣΕΤΕ (Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) σχεδιάζει και υλοποιεί ειδικές εκπαιδευτικές δράσεις που ενδυναμώνουν, αναπτύσσουν, ενημερώνουν και κινητοποιούν τους εργαζομένους στον κλάδο. Μελετά τις εκπαιδευτικές ανάγκες των επαγγελματιών, ταξιδεύει στους ελληνικούς προορισμούς, γνωρίζει τους ανθρώπους και τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου και των επιχειρήσεων του και διοργανώνει σεμινάρια, συνέδρια και συνάπτει στρατηγικές συνεργασίες, που στόχο έχουν την ενδυνάμωση των εργαζομένων του τουριστικού τομέα.

Η εκπαιδευτική δράση του ΙΝΣΕΤΕ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις επικαιροποιημένες γνώσεις δημιουργώντας μαθησιακές διαδρομές (learning pathways) για σύγχρονα θεματικά πεδία καθώς και στην ανάπτυξη στοχευμένων δεξιοτήτων με στόχο την συνεχή ανάπτυξη των επαγγελματιών του τουρισμού. Εως τα μέσα του 2020 τα εκπαιδευτικά σεμινάρια πραγματοποιούνταν σε διάφορες πόλεις ανά την Ελλάδα με τη συμμετοχή πλήθους επαγγελματιών. Από το 2015 έως τις αρχές του 2020, διοργανώθηκαν 275 σεμινάρια, σε 118 θεματολογίες, με πάνω από 5.500 συμμετέχοντες και 68 εισηγητές, σε 20 πόλεις της Ελλάδας.

Μετά τη διαμόρφωση του νέου περιβάλλοντος λόγω της πανδημίας, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια συνέχισαν να υλοποιούνται μέσω διαδικτύου λαμβάνοντας υψηλή αποδοχή από το σύνολο του κλάδου. Για το χρονικό διάστημα Οκτώβριος 2020 - Δεκέμβριος 2021, το ΙΝΣΕΤΕ πραγματοποίησε 77 σεμινάρια, με πάνω από 1.700 συμμετέχοντες σε 59 θεματολογίες, λαμβάνοντας πάνω από 3.200 αιτήσεις συμμετοχής, ενώ μέχρι τον Απρίλιο του 2022 έχουν προγραμματιστεί 36 ακόμη σεμινάρια.

Εύα Δ. Οικονομάκη

ΠΗΓΗ